Occupational Therapist झैनब कापसी यांनी Occupational Therapy या विषयावर व्याख्यान दिले. सभेस ६०/६५ जण उपस्थित होते.सविता ढमढेरे यांनी वाढदिवसानिमित्त दिलेल्या चहापानानंतर प्रार्थनेने सभेस सुरुवात झाली.सप्टेंबर महिन्यात सभा न झाल्याने यावेळी सप्टेंबर आणि ऑक्टोबर महिन्यातील जन्म असणाऱ्या सभासदांचे वाढदिवस साजरे करण्यात आले.
झैनब कापसी यांची शोभना तीर्थळी यांनी ओळख करून दिली.प्रोजेक्टरचा वापर करून डॉक्टर कापसी यांनी व्याख्यानाला सुरुवात केली.यानंतर पीडी पेशंटच्या अवस्थेचे आणि रोजच्या जगण्यातील संघर्षाचे वर्णन स्वरचित कवितेतून केले.कंप,ताठरता,हालचालीतील मंदत्व,तोल जाणे,फटिग,पडण्याची भीती,कॉग्नीटीव्हीटी कमी होणे अशा अनेक बाबींमुळे दैनंदिन व्यवहार करणे कठीण जाते.या सर्वांवर मात करून दैनंदिन व्यवहार हाताळायचे,जास्तीत जास्त स्वावलंबी व्हायचे तर इंटर्नल आणि एक्सटर्नल अशा दोन पातळ्यांवर ते हाताळावे लागतील.
इंटर्नलमध्ये relaxation महत्वाचे. हे पेशंटनुसार वेगवेगळे असेल.योग, ध्यान,संगीत ऐकणे या आधारे हे होऊ शकते.सकारात्मक दृष्टीकोन महत्वाचा.मला हे जमेल असे स्वत:ला सांगायचे.एकदम पूर्ण कृती स्वत: न करता त्यातला एक भाग करावा. हळूहळू पूर्ण कृती वाढवावी.दुसरे मनातल्या मनात कृतीची उजळणी करणे,तिसरे स्वत:ला कृतीबद्दल सांगणे,चौथे कृती डोळ्यासमोर आणणे.तुमचे थेरपीस्ट आणि केअर टेकरच्या मदतीने यातले तुम्हाला काय सोयीचे आहे ते ठरवा.
एक्सटर्नलमध्ये तुमच्याकडे क्षमता आहे पण आजूबाजूची रचना, आजूबाजूचे पर्यावरण पूरक नसते.ते कसे करावयाचे याचा समावेश होतो.घरातील थोडीफार रचना बदलून हे होऊ शकते.यासाठी त्यांनी पेशंटच्या दृष्टीने चुकीची रचना आणि पूरक रचना असे फोटो दाखवले.
भिंत आणि जमीन यांचे रंग सारखे असले तर मार्करने खुणा केल्यास कोठे जायचे समजणे सोपे होते.वाटेत पुरेसा उजेड असेल अशी लाईट व्यवस्था असावी.
कृतीचे तपशील देणारे चित्रफलक, दिवसभरातील कृतींचा तक्ता करून ती कृती झाली की तेथे खूण करणे,कृतीबद्दल सूचना देणे असे उपायही करता येतात.
पीडी पेशंटबाबत गतीक्षमता ( mobility )कमी होणे ही समस्या असते.घरातील विविध हालचाली आणि घराबाहेर पडल्यावरही हालचालींवर मर्यादा येतात.यात फ्रीजिंग,तोल जाणे,पडणे या समस्या असतात.या प्रत्येक पेशंटच्या अवस्थेनुसार वेगवेगळ्या असतील.केअरटेकरने हे लक्षात घेऊन त्या हाताळताना वर सांगितलेल्या इंटर्नल आणि एक्सटर्नल बाबींचा वापर करायचा.मार्करचा वापर करायचा,आपल्याला काय कृती करायची याचे नियोजन करायचे, विविध अडथळ्यातून जायचा सराव करायचा. हे थेरपीस्ट करून घेतील.
पडणे टाळण्यासाठी लक्ष पूर्णपणे त्या क्रियेवर ठेवायचे.वस्तू हातात न घेता हात मोकळे ठेवायचे,आजूबाजूला गोंगाट नसावा.बरेच खिसे असलेला गाऊन तयार करून घ्यावा. त्यात वस्तू ठेवल्याने हात मोकळे राहतील.
ओंन,ऑफ पिरिएड पाहून ओंन पिरिएड मध्ये जास्तीत जास्त अवघड गोष्टी कराव्या.
पिशवी वापरण्याऐवजी पोटाला पाऊच बांधा. पिशवीमुळे एका बाजूला वजन जास्त झाल्याने तोल जाऊ शकतो.Walker असेल तर त्यात वस्तू ठेवायला कप्पे करा.
झोपून उठताना केअर टेकरवर अवलंबून राहू नये यासाठी थेरपिस्टच्या सल्ल्याने पलंगाच्या रचनेत थोडे फेरफार करा.हे शक्य नसेल तर पलंगाच्या टोकाला ओढणी बांधून तीचे दुसरे टोक हातात धरून उठा.उठणे सुलभ होण्यासाठी ड्रेस किंवा बेडशीट यापैकी एक सॅटीनचे ठेवा.
खाण्यापिण्यातही समस्या येतात.खातापिताना पोश्चर योग्य ठेवावे.गिळताना आपोआप गिळले जात नाही.त्यामुळे स्वत:च स्वत:ला सूचना द्यावी.किंवा केअरटेकरनी सूचना द्यावी.खाताना कंप असल्याने तोंडात घास घेणे कठिण होते यासाठी हाताला वेट बांधावे.वेट किती असावे हे व्यक्तीनुसार वेगळे असेल.थेरपिस्टच्या सल्ल्याने ते निवडावे.योग्य पकड असणारे चमचे थेरपिस्टच्या सल्ल्याने वापरा.
बाथरूम मध्ये बार असावेत.अंघोळ करताना लागणाऱ्या सर्व वस्तू आधीच ठेवाव्या.बसून अंघोळ करा.बाथरूममध्ये घसरणार नाही अशा फरशा असाव्यात.कपडे घालतानाही बसून घालावे. ड्रेसिंग स्टिकचा वापर करावा.सोयीचे कपडे कसे असावेत, घालताना कसे घालायचे याची विविध चित्रे डॉक्टरांनी दाखवली.
अनेकांना फटिग ही समस्या असते. कोणकोणत्या क्रियेने थकता हे पाहून नियोजन करा.त्याला पर्याय शोधा.उदा.हातात फोन घेऊन बोलण्याने दमायला होते तर स्पीकरचा वापर करा.
कॉग्नीशनमधल्या विविध बाबीत समस्या असतात त्या शोधा. यात आकलन, स्मरण, कृती, व्यवधान अशा अनेक गोष्टी येतात.यातील काय कमी आहे ते पाहून थेरपिस्टचा सल्ला घ्या.
करमणूक आणि समाजात मिसळणे महत्वाचे. यात संवाद ही समस्या असते.यात लांबून दुसऱ्या खोलीतून न बोलता समोर राहून बोला.बोलताना महत्वाचे शब्द वापरा. उजेडात उभे राहून बोला.त्यांच्या उत्तराची लगेच अपेक्षा न करता थोडा वेळ द्या.
त्यांना सातत्याने कुठे तरी गुंतवून ठेवा.
केअर टेकरला दिवसरात्र शुभार्थीकडे लक्ष ठेवावे लागते. असे असले तरी स्वत:ला थोडा वेळ द्या.केअरटेकरनी एकमेकात शेअर करा.
२०१६ ला डीसअॅबिलीटी अॅक्टनुसार डीसेबल व्यक्तींमध्ये पार्किन्सन्सचा समावेश केला आहे.त्याचा उपयोग करून घ्या.
यानंतर डॉक्टर कापसी यांनी थेरपी वापरून, आजार समजून घेऊन उपाय केल्यावर पेशंटचे जगणे कसे सुसह्य होते हे सांगणारी स्वरचित कविता म्हणून व्याख्यान संपवले.
उरलेल्या वेळात प्रश्नोत्तरे किंवा तपासणी यापैकी एकच होऊ शकणार होते.उपस्थित श्रोत्यांनी तपासणीचा पर्याय निवडला.एकीकडे डॉक्टर कापसी यांनी तर दुसरीकडे स्पीच थेरपिस्ट ऋतिका सोनटक्के यांनी शुभार्थींची तपासणी केली.
सभेच्यावेळी ऑक्टोबर महिन्याचे संचारचे अंक देण्यात आले. जे उपस्थित नव्हते त्यांना पोस्टाने पाठविण्यात येतील.
